Overdracht aan het bisdom (1967)

Halverwege de jaren 1960 was het onderwijsproject van het Instituut Sint-Jan Berchmans over de hele lijn een enorm succes. Maar intern kampte de congregatie van Sint-Viator met een groot probleem. Hoe zou men met het afnemende aantal geestelijken (nog zeven in 1962) het al maar toenemende succes van de school kunnen blijven onderbouwen?

Menselijk potentieel aanvoeren uit Frankrijk was geen optie gezien de almaar bitsiger wordende taalstrijd in België. Tegelijkertijd werden echter in Leuven een aantal studerende geestelijken van de orde opgemerkt, afkomstig uit de regio van Chicago, die zich behoorlijk in het Nederlands konden uitdrukken. Dat zette er broeder Gysels toe aan in 1964 af te reizen naar Chicago in de hoop 'la province de Belgique' (Westmalle dus) te kunnen integreren in de provincie van Chicago om zo middelen en mensen los te krijgen voor Westmalle.

In 1965 leek alles daarvoor in kannen en kruiken, toen plots een negatieve stem klonk vanuit Chicago. De deal sprong in 1966 helemaal af!

Er bleek evenwel nog een alternatieve uitkomst: het bisdom!

Op 21 april 1966 trokken broeder Gysels en zijn oversten naar de bisschop van het pas opgerichte bisdom Antwerpen. Mgr. Daem had een welwillend oor voor hun problemen en tegen het einde van het jaar kwam er een overeenkomst. Het bisdom nam de gronden, de gebouwen en de inboedel van de broeders over voor de helft van de eigenlijke waarde, inclusief het Home de Populieren, ondertussen Huize Wildzang. Het nam ook de integrale terugbetaling van de leningen voor zijn rekening. De overgebleven broeders, de laatste Viatorianen van België, kregen de garantie van een zorgeloze oude dag op de plaats waar ze zich hun hele leven hadden ingezet. Op 21 december 1966 maakte mgr. Smits, vicaris-generaal, de overeenkomst bekend, en op 1 januari 1967 reeds trad de eerste diocesane directeur van het Sint-Jan Berchmanscollege aan, E.H. Leopold Baeten, al sinds 1962 hier werkzaam als godsdienstleraar. Broeder Gysels trad in dienst van het katholiek onderwijs in het bisdom en later in het nationaal secretariaat in Brussel.

Het directeurschap van E.H. Baeten was maar kort. Lang genoeg nochtans om alweer aan het bouwen te slaan: een vleugel van zes klaslokalen, in steen dit keer, die we nu nog kennen als de grijze benedenverdieping van de 'Warande'.

Door: Herman Heylen en Jan Smets

Uit een artikel gepubliceerd in het jaarboek van de Heemkundige Kring van Malle in 2012, ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van het college.