De stichters van onze school (2016)

door

De gemeenschap van Sint-Viator, die onze school oprichtte, werd gesticht door E.H. Louis Querbes (1793-1859) in Vourles, ten zuiden van Lyon. Dit gebeurde in de vroege 18de eeuw. De Franse Revolutie had net Frankrijk en haar bezette gebieden geteisterd: duizenden kerken en ander cultureel-historisch erfgoed lagen in puin, tienduizenden priesters en kloosterlingen waren geëxecuteerd o.w.v. hun geloof, en de eerste genocide van de moderne tijd was een feit in de Vendée. In deze duistere tijden wilde E.H. Querbes opnieuw het geestelijk licht doen schijnen. De roeping van zijn congregatie was om priesters en broeders naar landelijke dorpen te sturen om de lokale pastoors bij te staan met het onderwijs van de plattelandsjeugd.

De gemeenschap werd in 1838 erkend door Rome en kende een stormachtige groei, wat reeds in 1865 leidde tot een stichting in Canada.

In 1903 besloot de Franse overheid in een nieuwe vlaag van godsdiensthaat om alle katholieke scholen en hospitalen in Frankrijk te nationaliseren. Op drie maanden tijd verloor de gemeenschap alle goederen die ze gedurende 65 jaar had opgebouwd. De gemeenschap was toen onderverdeeld in drie "provincies", namelijk Rodez, Vourles en Canada. De paters en broeders van Rodez vluchtten naar Vitoria in Spaans Baskenland, terwijl die van Vourles zich in België kwamen vestigen. Daar werden nieuwe scholen gesticht, waaronder de onze. Eenendertig Franse Viatorianen emigreerden naar de Canadese provincie en enkelen bleven in Frankrijk verder actief in de omgeving van instellingen die hen door de staat ontnomen waren.

Reeds in 1908 waren er meer Viatorianen in Canada actief dan in Europa, en deze evolutie werd nog versterkt met WOI, die een zware menselijke tol eiste: maar liefst 29 congregatieleden lieten het leven in de Grote Oorlog.

De Canadese provincie werd zeer succesvol: in 1960 behoorde twee derde van alle religieuzen van Sint-Viator tot de Canadese provincie. Nieuwe scholen schoten als paddestoelen uit de grond, ook scholen voor kinderen met bijzondere behoeften (bv. blinden). Vanaf 1931 werd de orde ook actief missionair, met stichtingen in China, Japan, Taiwan, Peru en Haiti.

De orde deinde ook uit naar Chicago in de VS, waar nieuwe scholen, universiteiten, parochies en kapellen uit de grond gestampt werden. Ook deze nieuwe provincie ging internationaal, met de stichting van een school in Bogota, Colombia.

Op het Europese vasteland was echter het vet van de soep. De religieuzen maakten zich verdienstelijk in parochies en ondersteunden de plaatselijke bisdommen. De Franse tak van de congregatie stichtte in 1955 nog een school in Bouké, Ivoorkust. Vanuit Spanje coördineerden ze de stichting van diverse onderwijsinstellingen in Chili.

In 1960 kwam dan het Tweede Vaticaans Concilie. Een nieuwe wind waaide door de kerk, roepingen droogden op en vele religieuzen gooiden hun kap over de haag. Het Generaal Kapittel van 1984 stelde toetreding tot de orde open voor leken die de idealen van de stichter deelden en wilden uitdragen en zorgde zo voor een vernieuwde dynamiek.

De structuur van de orde ziet er heden ten dage als volgt uit. Er is het internationaal hoofdkwartier te Rome; vervolgens de provincie Canada, met stichtingen in Burkina Faso (1999), Haiti (1965), Japan (1948), Peru (1959) en Taiwan (1953). Verder is er de provincie Chicago, met stichtingen in Colombia (1961) en Belize (1998); de provincie Frankrijk, met een stichting in Ivoorkust (1955); de provincie Spanje, met stichtingen in Chili (1957) en Honduras (1998) en tenslotte de provincie Chili, sinds 2003 autonoom van Spanje, met een eigen stichting in Bolivië (2001).

In ons land hadden de Viatorianen 3 scholen: een lagere school in Molenbeek, een school in Jette en onze eigen school. De school in Molenbeek werd opgeheven in 1958 en onze school werd overgedragen aan het bisdom Antwerpen in 1967. De laatste Viatoriaan die in België woonde, br. Juul Gysels, oud-directeur, overleed op 8 april 2008 te Grobbendonk.

Mathias Van Aken (94LAGR) in Het Beertje nr. 329 (december 2016)