Van toen en nu: multimedia op school (2002)

Bij mijn eerste kennismaking (1957) met het Sint-Jan Berchmansinstituut telde ik, als ik mij nog goed kan herinneren, 5 klassen: 5^de en 6^de leerjaar lager onderwijs en de drie eerste jaren secundair moderne. Het hoofdgebouw (nu: Groothuys) was ruim groot genoeg voor deze vijf klassen, het internaat en de zeer sobere huisvesting van de broeders.

Wat een geweldige luxe toen één of andere les - zeer uitzonderlijk - geïllustreerd werd met "lichtbeelden". In één van de kelders stond een piepklein middeleeuws diatoestelletje dat één en ander duidelijk moest maken op een wit geschilderde muur, of beter nog: op een (proper) wit laken. Dia na dia moest er afzonderlijk worden ingestoken, want een dialader was nog niet uitgevonden.

Ik herinner me niet in die dagen en jaren een bandopnemer gezien te hebben. Een platenspeler wel: de heer Jan Uydens gebruikte die voor de turnlessen. Het was een lichtbruin koffertje dat je kon openklappen: in het deksel bevond zich de luidspreker en onderaan zelf de draaischijf met arm. Bij slecht weer gebeurde het dat de bedden op de onderste slaapzaal opzij geschoven werden en dat we daar oefenden voor het turnfeest. Bij de minste schok op de houten vloer sprong de naald enkele groeven verder, zodat de oefening wat vlugger gedaan was.

Broeder Cool beheerde de grote geluidsversterker. Een loodzwaar toestel met lampen. Daar werd dan een even zware en grote luidspreker met rode verlengdraad op aangesloten. Op die manier konden bij feestelijkheden krrrrrrrak mededelingen krrrrrrrrrrak kraaaaaak omgeroepen worden krrrrrrrrrrk. Diezelfde luidspreker in een grijze houten kast werd ook in de studiezaal gebruikt om aan te sluiten op het filmtoestel. Want af en toe werd ook een film vertoond. Ik zie Broeder Cool nog altijd zedig het gezicht afwenden toen in een missiefilm de autochtone bevolking ietwat realistisch op het witte laken verscheen.

Over filmvoorstellingen gesproken: om af en toe wat geld in het laadje te brengen organiseerde broeder Delang tijdens het weekend enkele keren per jaar succesvolle filmavonden. Zeer weinig huisgezinnen hadden reeds een TV in huis en naar een filmzaal in Antwerpen, Turnhout of Lier gaan met de tram was wel een zeer grote onderneming. De filmavonden van de broeders waren dus wel een zeer welgekomen ontspanning. Broeder Delang kon ze toch zó aantrekkelijk aankondigen.

Plaats van het filmgebeuren was de studiezaal in het hoofdgebouw. Soms was er wel zo geweldig veel volk dat ze rechtstaand in de gang op de tippen van hun voeten naar de film stonden te kijken. Dat waren échte feestdagen!

Later, toen de turnfeestzaal langs de Zwanenstraat er is gekomen, werden nog enkele voorstellingen georganiseerd in wat meer comfortabele omstandigheden.

Het archaïsche filmtoestel (beige met bruine koffer) heeft ook dienst gedaan voor de eerste filmfora. Nadat de eindklassen een tweetal schooljaren de grote filmforums van de Turnhoutse scholen in het kursaal te Turnhout gingen volgen, organiseerde de heer Jan Verachtert de eerste vertoningen-met-bespreking op de school zelf.

Onder de "paalklassen" (de vleugel van de internaatkamertjes) waar nu studiezaal 2 of lokaal 001 is, was het normaal afdak voor de speelplaats. Wegens plaatsgebrek werd langs de kant van de speelplaats een "muur" van unalitplaten aangebracht met ramen van plastiekfolie, verstrekt met kippendraad. Daar werd niet alleen in les gegeven (de heren Brocatus en Plompen), maar precies daar ging het eerste eigen filmforum door. Ik zie nu nog beelden van die waardeloze Amerikaanse oorlogsfilm. Maar bij de bespreking was het precies de bedoeling een film kritisch te bekijken, wat dus uitstekend gelukt is. Waar minderwaardige films goed voor zijn!

Door de jaren heen werden de filmtoestellen moderner, de projectiedoeken beter en beter, de omstandigheden en de feestzaal wat meer comfortabel.

Wat een verschil met nu: de indrukwekkend zware filmrollen zijn verdwenen en vervangen door videobanden. Voor zolang het duurt want de DVD-spelers zijn in volle opgang. En de LCD-projector is heel wat handiger dan vroeger. Ondertussen is het college ruim voorzien van videotoestellen, diatoestellen, overheadprojectoren, computers,...

Maar die lessen met "lichtbeelden" in de jaren vijftig waren tóch fantastische gebeurtenissen!

Raymond Dupont in Het Beertje nr. 268 (januari 2002)