In memoriam: E.H. Xavier De Win 1909-1975 (2019)

Wat ik mij het best herinner van priester-leraar Xavier De Win is de plaats waar ikzelf, mijn klasgenoten uit de WB 1974 en al mijn jaargenoten uit de Latijnse ons laatste examen, een mondeling, bij hem aflegden. Dat gebeurde in juni 1974 terwijl de man heel ziek op bed lag in zijn kamer in Mariagaarde! Later bleek dat het begin van zijn sterfbed te zijn. Xavier De Win overleed op 28 mei 1975.

De man was de laatste jaren van zijn leven rector van Mariagaarde in de Oude Molenstraat in Westmalle, vlak bij Sint-Jan. Dat wil zeggen dat hij de inwonende priester was in het klooster waar de zusters woonden die het Mariagaarde Instituut leidden. De functie van rector wordt meestal vervuld door een oudere priester.

Oud was Xavier De Win inderdaad in onze jonge ogen, want hij werd geboren op 8 september 1909. In februari 1934 ontving hij de priesterwijding. Nadat hij eerst leraar was geweest aan het intussen verdwenen Sint-Stanislascollege te Berchem-Antwerpen, werd hij er directeur, tot hij in 1957 aan het hoofd kwam te staan van het Algemeen Secretariaat van de Katholieke Bibliotheken (het huidige Katholieke Centrum voor Lectuurinformatie en Bibliotheekvoorziening). Tevens was hij hoofdredacteur van het door dit Centrum uitgegeven tijdschrift Boekengids. Hij was een classicus pur sang, die ook nu nog bekend is door zijn vertaling van de volledige werken van Plato, die voor het eerst verscheen van 1962 tot 1965, in vijf delen en die twee ongewijzigde herdrukken beleefde. De licht gemoderniseerde vierde druk verscheen in 1999.

In 1970 kwam Z.E.H. Xavier De Win als rector naar Mariagaarde. Hij was in het schooljaar 1973-1974 ook leraar Nederlands, Latijn en Inleiding tot de Antieke Cultuur voor de laatstejaars van onze eigen school. De leerlingen van de Latijnse noemden hem met enige genegenheid “de Sax”, want geef toe, “de Xav” klinkt niet. Of ‘de Sax’ ook saxofoon speelde, valt sterk te betwijfelen.

In de Wetenschappelijke B gaf hij het 1-uursvak Inleiding tot de Antieke Cultuur. Wat was ik blij met dat vak en met deze man! In 1968 deed ik mijn lagere school uit (ook toen al op Sint-Jan) en wilde ik aan de Latijnse beginnen. Maar “Beroepsoriëntering” (een voorloper van het huidige Centrum voor Leerlingenbegeleiding) was tegen. Hoewel ik prima schoolresultaten kon voorleggen, raadde Beroepsoriëntering mijn ouders aan om mij naar de Moderne te sturen. De enige reden was waarschijnlijk dat mijn ouders boeren waren en dat boerenkinderen geen Latijn nodig hadden. Van een vooroordeel gesproken! Dat ik geen Latijnse mocht doen, vond ik ongelooflijk erg. Ik was heel erg geïnteresseerd in die wat raadselachtige taal uit de kerk. De lessen die Suske Derkinderen, alias Petoetje, gaf over de Romeinse geschiedenis, smaakten bovendien naar veel meer. Maar met vier jaar vertraging kon ik eindelijk bij Z.E.H. Xavier De Win proeven van de antieke culturen. Ik heb er met volle teugen van genoten. Eigenlijk had ik ook wel een Inleiding tot het Latijn gelust, want op talen was ik verzot, maar zo’n vak werd niet gegeven. Na mijn middelbaar heb ik Germaanse talen gestudeerd en daarna heb ik mijn hele leven met uitzonderlijk veel genoegen colleges Nederlandse taalkunde en taalvaardigheid gegeven aan toekomstige germanisten, vertalers en tolken. Voor mij was Z.E.H. De Win, alias de Sax, een pracht van een leraar.

Jos Rombouts (74WB) in Het Beertje nr. 339 (juni 2019)