In memoriam: dhr. Gert Rotthier (1941-2024) (2025)

We schrijven het schooljaar 1989-90, 1 september. Ik ging naar het tweede middelbaar; dat betekende in de Latijnse les De Bello Gallico van Julius Caesar lezen, u weet wel: “Gallia est omnis divisa in partes tres… horum omnium fortissimi sunt Belgae.”. Ja, dat was toen nog mogelijk omdat we in het eerste jaar hadden mogen genieten van 9 lesuren Latijn per week, en dat was toen nog zuiver taalonderwijs zonder veel cultuur. Het tweede middelbaar betekende ook een eerste kennismaking met de Griekse taal, een verderzetting van de muzieklessen bij mr. Van Der Veken, biologie van mr. Wauman en… Franse les van de meest gevreesde leraar van de school, meneer Rotthier.

Meneer Rotthier stelde niet teleur en deed zijn reputatie alle eer aan. Ons leerboek Frans – Eventail heette het – bevatte bij elk hoofdstuk een Nederlands-Franse woordenlijst met korte voorbeeldzinnetjes in de vorm van vraag en antwoord. Meneer Rotthier verlangde dat we deze voorbeeldzinnetjes vanbuiten kenden. Op een toets gaf hij een woord op, en moesten wij het bijhorende voorbeeldzinnetje kunnen opzeggen. Een vreemde manier van werken, vonden wij dat, en bovendien veel meer werk dan gewoon vertalingen te leren. Maar… het was wél dodelijk efficiënt en véél nuttiger wanneer je Frans probeert te spreken in een concrete situatie. Nog zo’n eigenaardigheid van meneer Rotthier: op een overhoring kregen we 5 Nederlandse zinnetjes te vertalen van Nederlands naar Frans. Voor elke fout werd anderhalf punt afgetrokken (!) zodat je na 2 fouten al gebuisd was. Een daad van puur sadisme vonden wij dat, maar… we lazen voortaan onze antwoorden 10x na op slordigheden voor we indienden en we zorgden ervoor dat we onze stof grondig kenden. “Een beetje juist” bestond niet voor meneer Rotthier, ook niet op gebied van uitspraak. Ik herinner me nog als de dag van gisteren dat meneer Rotthier misschien wel 5 minuten lang – zo leek het toch – mij wees op mijn uitspraak van de -ion eindklank in het Frans. Die was te “Vlaams”; het moest veel nasaler klinken voor hem. Hij liet me proberen, zwoegen en zweten en liet niet af tot hij het goed genoeg vond. Hij was als leraar zeer persoonlijk betrokken, misschien zelfs te betrokken. Hij kon zich oprecht boos maken als leerlingen onvoldoende hadden gestudeerd of als leerlingen naar zijn mening te weinig hadden meegekregen in hun voortraject.

Uiteraard vonden wij dat niet “leuk”, maar we voelden wel dat we enorme vooruitgang maakten, en dat was toch een bron van motivatie, trots en respect voor onze leermeester. Er zullen zeker anderen geweest zijn die dat niet zo ervaren hebben, maar dat was mijn gevoel. Voor de rest van mijn leven werd hij dan ook een toonbeeld, de maatstaf voor hoe elke leraar zou moeten zijn: toegewijd, persoonlijk betrokken, onbaatzuchtig, met de vaste intentie om zijn leerlingen te verheffen en zijn kennis zo goed als mogelijk over te dragen.

Toen mijn ouders in het vierde middelbaar besloten om naar Singapore te verhuizen, zag ik dat helemaal niet zitten. Ik ging graag naar Sint-Jan en wilde helemaal niet vertrekken. Mijn ouders probeerden me de voordelen van zulke ervaring te doen inzien maar het lukte hen niet. Ten einde raad vonden ze er niet beter op dan iemand te contacteren van wie ze wisten dat hij mijn opperste respect en aanzien genoot: meneer Rotthier. Meneer Rotthier aarzelde geen moment en kwam bij ons op de koffie. Dat was in september 1991. Het was de eerste keer dat een leraar ooit op bezoek kwam bij ons thuis. Mr. Rotthier deed zijn best om, zo goed als hij kon, mij te helpen om de realiteit te aanvaarden en sprak ook uit zijn persoonlijke ervaring. Hij vertelde hoe zijn liefde voor het Frans gegroeid was via een Franse pennevriend; dat zijn ervaring met deze vreemde cultuur hem verrijkt had. Hij zei ook dat het leven niet altijd loopt zoals je gehoopt had en vertelde me het tragische verhaal van zijn zoon. Zijn zoon, een gezonde, sportieve en intelligente jongen, ontving, zoals iedereen, de standaard vaccinaties die alle kinderen krijgen. Maar bij hem liep het mis. Er ontwikkelden zich complicaties en jongen werd zwaar mentaal en lichamelijk gehandicapt en was levenslang hulpbehoevend. Het was een indrukwekkend getuigenis die ik nooit vergat.

Het leven ging voort; we vertrokken naar Singapore, keerden terug, gingen studeren en bouwden een carrière op. Maar mr. Rotthier bleef steeds in mijn gedachten en de wens om hem te bedanken voor alles wat hij voor mij had betekend, bleef leven. Ik geraakte uiteindelijk aan zijn adresgegevens en stuurde hem in volle coronatijd een kerstkaartje met mijn contactgegevens. Quasi onmiddellijk kreeg ik een telefoontje van hem. Natuurlijk herinnerde hij zich mij nog en het zou hem plezieren om me nog eens te ontmoeten. Zo gezegd, zo gedaan.

Het was december 2020. Hij was ondertussen al lang met pensioen. We spraken af op de parking van Café Trappisten en maakten een lange wandeling rond de abdij. Hij vertelde toen veel over zijn eigen jeugd en hoe deze ervaringen hem gemaakt hadden tot wie hij was.

Als 17-jarige jongeman was hij in 's Gravenwezel een voetbalbelofte. Hij werd 'gescout' en aan 'den Antwerp' verkocht voor de toen grote som van 10.000 BEF. Z'n frêle bouw en gezondheid waren echter niet opgewassen tegen die zware trainingen met bonkige atleten (bovenop het door weer en wind met de fiets naar school rijden van 's Gravenwezel naar Merksem, en nadien naar de trainingen) maar z'n vader, zelf een all round atleet, had daar geen oren naar en dwong hem om 'harder' te worden. Dit resulteerde in hepatitis B en plekken op de longen, waardoor hij ongeveer anderhalf jaar zwaar ziek was en het maar ternauwernood overleefde.

Hij werd door zijn vader fysiek mishandeld, maar ook mentaal en emotioneel verwaar-loosd. Zijn moeder was niet in staat om enige steun te bieden. Dat, samen met zijn gevoelige, romantisch-poëtische aard maakten van hem later de zeer geëngageerde en persoonlijk betrokken leraar die hij was. Maar vaak nam zijn diep gekwetste stuk het over.

Onze wandeling had mr. Rotthier veel deugd gedaan en hij belde me een dag of twee later al op om me te bedanken, om te zeggen dat hij zo van het gesprek had genoten en zich plots 20 jaar jonger voelde.

Jammer genoeg is er geen tweede ontmoeting gekomen en vernam ik op 1 januari 2025 dat mijn goede leermeester Frans gestorven was, enkele weken na het overlijden van zijn vrouw. Ik had ondertussen begrepen dat mr. Rotthier niet alleen leerlingen (vaak onterecht) angst inboezemde, maar dat hij ook bij zijn collega’s en de directie niet altijd even geliefd was. Als men begrijpt hoe bepaalde zaken tot stand gekomen zijn, is het misschien mogelijk enig begrip op te brengen voor iemands woorden en daden en deze beter te plaatsen. Ik hoop dat deze persoonlijke getuigenis hiertoe mag bijdragen. Rust in vrede, goede mr. Rotthier.

Mathias Van Aken (94LAGR) in Het Beertje nr. 363 (juni 2025)

Dit In memoriam kwam tot stand met medewerking van zijn kinderen, waarvoor dank, en nogmaals onze welgemeende deelneming.

Levensloop van dhr. Rotthier

19 februari 1941: Geboren te ‘s Gravenwezel
1 september 1961: Start als leerkracht bij het Sint-Jan Berchmanscollege te Westmalle
Juli 1962 – juni 1963: Legerdienst
6 juli 1963: Huwelijk met Josée Tuymans (geboren te Schilde op 20 mei 1938)
Het echtpaar kreeg 3 kinderen: Ingrid, Filip en Chris.
December 1998: pensioen
17 december 2024: Overlijden van zijn echtgenote Josée Tuymans te Brasschaat
30 december 2024: Overlijden te St.-Job-in’t-Goor

Reacties van oud-leerlingen

Verschillende oud-leerlingen reageerden via Facebook op het overlijden. We geven hier, met hun toestemming, enkele reacties weer. Oprechte deelneming. Het Frans dat ik ken, heb ik te danken aan mijn studie op Sint-Jan vanaf 2de middelbaar. Dhr. Rotthier heeft daar in mijn 2de middelbaar (ondanks mijn knikkende knieën in zijn lessen) heel veel toe bijgedragen. Maar ik heb ook gevloekt op mr. Rotthier. Ik kwam van een andere school eerste middelbaar en daar was het niveau duidelijk lager, en ik heb mijne pere gezien! Rust zacht.

Ellen Geniets (91LAWI)

M'n oprechte deelneming aan de familie. Ik heb (helaas) nooit zelf les van dhr. Rotthier gehad, - ik weet wel dat hij Frans gaf - maar ik zat in het aanpalende klasje 5Mb bij dhr. Moors, naast de klas waar hij titularis was. Op de schoolbussen vanuit Schilde was hij regelmatig begeleider. Ik heb mooie herinneringen aan die tijd: toen had je nog "vaste waardepatronen” en wist je waaraf en waaraan als leerling. Vandaag zie je helaas meer en meer "normen- en waardenvervaging" en discipline en beleefdheid die soms ver zoek zijn. En neen, niet onze scholen zijn daarvoor verantwoordelijk… Veel respect en eerbied wil ik tonen voor iemand die zeker deze normen en waarden hoog in het vaandel droeg.

Guido Peeters (80EC)