Ringweg, randweg of tangent? (2021)

door

Zeg niet zomaar ‘ringweg’ tegen een randweg! Oud-leerling en taalkundige Jos Rombouts (74WB) uit Zandhoven ergerde zich aan het oneigenlijk gebruik van het woord ‘ringweg’ voor wat eigenlijk omleidingswegen zijn zoals de toekomstige ‘ringweg’ rond Zoersel en de ‘ringweg’ rond Malle.

Jos Rombouts, voormalig docent Nederlandse Taalkunde aan de universiteit van Antwerpen en het Hoger Instituuut voor Vertalers en Tolken, stuurde een e-mail naar Zoersels burgemeester Liesbeth Verstreken en schepen voor mobiliteit Marc De Cordt om zijn beklag te doen over het taalgebruik in het kader van de nieuwe randweg langs Zoersel. Het Agentschap Wegen en Verkeer spreekt steeds over ‘ringweg’, de burgemeester over ‘omleidingsweg’. Zijn démarche kreeg enige weerklank in de media: op 3 en 27 februari berichtte Gazet van Antwerpen over de taalkundige discussie.

Geen van beide woorden dragen zijn goedkeuring weg. Een ‘ringweg’ impliceert dat de aan te leggen weg cirkelvormig zou zijn - quod non -, een omleidingsweg is lang, bekt niet lekker, en suggereert dat het tijdverlies zou betekenen of zelfs een omweg zou zijn. Naar zijn mening zou men best spreken over ‘randweg’, volgens Van Dale ‘een weg die loopt langs de rand van een bebouwde kom’. Die vlag dekt de lading helemaal.

De reactie van de Zoerselse bestuurders was eerder lauw, maar de gemeente Malle had wel oren naar de ergernis van onze Germaanse filoloog. Inderdaad, de toekomstige ringweg rond Malle is eigenlijk helemaal geen ring, maar veeleer een binnendoor-steek. “Het Agentschap Wegen en Verkeer heeft ons nu verzekerd dat het correcte woord voor dergelijke weg om het sluipverkeer en de zware vrachtwagens uit het dorpscentrum te weren een tangent is”, zegt schepen en eveneens oud-leerling Sanne Van Looy (09GRLA). “In officiële documenten zullen wij hier voortaan gebruik van maken van het woord ‘tangent’.”

Jos Rombouts kan echter geen vrede nemen met deze nieuwe wending in het taaldossier. “De term tangent is ongeschikt voor communicatie in een niet-ambtelijke context. In zo'n context is het wenselijk om in het geval van Zoersel en Malle de termen randweg en/of rondweg te gebruiken. De term tangent is inhoudelijk gezien wel juist, maar om taalsociologische redenen is hij ongepast in het dagelijks verkeer. Laat ik de tangent vergelijken met het woord rijwiel. Voor de jongeren onder ons wil ik verduidelijken dat dit verdwenen woord rijwiel ooit fiets of vélo of vlou of vlo betekende. Ooit besloot de overheid dat het woord fiets te Hollands was en dat vélo, vlou en vloo te Frans waren. En dus zag de overheid mensen op een rijwiel rijden en daarop moesten ze elk jaar rijwielbelasting betalen. De taksplaat moest je aan de naaf van je voorwiel vastmaken. En hoewel de overheid vele decennia lang geprobeerd heeft om het woord rijwiel te promoten, heeft de overheid het rijwiel op de lange duur toch maar geschrapt. Ik vind het woord tangent lelijk, omdat het van vreemde origine is en omdat niet-ambtenaren het niet gebruiken, op een enkele politicus na.”

Uit: Het Beertje nr. 347 (juni 2021)