Louis Querbes (1793-1859)

Het gebouw met luifel aan de speelplaats van het lager middelbaar draagt de naam Querbes. Het is genoemd naar de stichter van de Viatorianen, die in 1912 onze school hebben opgericht.

Louis Querbes zag het levenslicht te Lyon op 21 augustus 1793. Zijn ouders Joseph Querbes en Jeanne Brebant waren beiden kleermakers van beroep. Zijn geboorte vond plaats tijdens het beleg van Lyon door de revolutionaire troepen van Robespierre, dat aanving op 8 augustus 1793. Lyon werd herhaaldelijk gebombardeerd. Op één van de glasramen in de kapel van SJB is Jeanne Brebant uitgebeeld, toen zij zich, met haar zoontje Louis in de armen, tijdens een bombardement in veiligheid trachtte te brengen. Op 8 oktober 1793 heroverden de de revolutionairen Lyon. De orde werd er brutaal hersteld. Onder leiding van Robespierre gaf het "Comité de salut public" het bevel massaterechtstellingen uit te voeren. Alle gebouwen, met uitzondering van de huizen der armen, moesten verwoest worden. Robespierre liet zich cynisch ontvallen: "Lyon is niet meer." Het is tegen die achtergrond dat Louis zijn kindertijd doormaakte en op 18-jarige leeftijd koos voor het priesterschap.

In het Sint-Irénée seminarie te Lyon bereidde Louis Querbes zich vanaf 31 oktober 1812 op het priesterschap voor. Zijn priesterwijding vond plaats op 17 december 1816.

Eerst werd hij onderpastoor in de Saint-Nizier kerk te Lyon. Zijn pastoor Jacques-François Besson gaf in 1819 het beroemde "Du Pape" van Joseph de Maistre (1758-1821) uit. De grondstelling van dit boek is eenvoudig: "De Franse Revolutie heeft de tronen uitgeschakeld en de volkeren in hun ongeluk gestort. Eén troon is overeind gebleven: die van de paus. Met hem zullen de godsdienst, de moraal, de maatschappij en de naties heropleven. De suprematie van de paus is dus noodzakelijk voor de lokale kerken en voor de staten."  Het "Du Pape" werd het vertrekpunt voor het Ultramontanisme. Deze beweging keek over de bergen (de Alpen) op naar Rome als het centrum van waaruit de katholieken hun richtlijnen dienden te krijgen. Louis Querbes bleef zijn leven lang een overtuigde ultramontaan.

Hij was een uitmuntend predikant en alleszins een zeer ijverige onderpastoor. Op 25 oktober 1822 werd hij benoemd tot pastoor te Vourles, gelegen twaalf kilometer ten zuiden van Lyon. Hij was er zich van bewust, dat de religieuze opvoeding van kinderen zeer belangrijk was voor een goede christelijke mentaliteit. Hij kwam op het idee om in kleine parochies de pastoor door leken te laten helpen bij het geven van catechese aan kinderen.

In 1826 dacht Louis Querbes er voor het eerst aan een vormingscentrum voor leraren van parochiescholen op te richten. In 1829 schreef hij de eerste statuten voor "l'Association des catéchistes de Saint-Viateur." Sint-Viator was een lector die in de vierde eeuw de bisschop van Lyon Sint-Justus hielp. In 1830 werd Querbes' "Association" bij koninklijke verordening goedgekeurd. In 1831 volgde het bisschoppelijk fiat. In 1838 reisde Louis Querbes naar Rome. In een rapport, dat hij aan een kardinaal van de Romeinse Curie voorlegde, bracht hij de basisgedachte van zijn vereniging "Les Clercs de Saint-Viateur", zoals zij sinds 1831 bekend stond, in herinnering: "Een vereniging van catechisten die, indien nodig, één voor één gezonden, de leemte zou opvullen, door andere religieuze verengingen nagelaten. Deze catechisten zouden kunnen zijn:

1. gezellen van vele eenzame pastoors
2. hun "geestelijken" en dienaars aan het altaar
3. vrome leraars met als opdracht enerzijds het basisonderwijs nieuw leven in te blazen via de christelijke leer, en anderzijds zich te verzetten tegen de onverschilligheid van andere leraars.

Louis Querbes, die tot zijn dood op 1 september 1859 een zeer actief pastoor te Vourles bleef, was oorspronkelijk zeker niet van plan een religieuze congregatie te stichten. Door zijn onverdroten ijver, om vaak arme jonge mensen een goede opvoeding met christelijke diepgang mee te geven, werd hij uiteindelijk de stichter van de bloeiende congregatie van "Les Clercs de Saint-Viateur". Eerst kende de congregatie bijval in Frankrijk. Tijdens zijn leven reeds vestigden de Viatorianen zich ook in de Verenigde Staten (1841), Indië (1844; geen blijvend succes) en Canada (1847).

Jan Wolters van der Wey (ingekort)
Leerkracht Godsdienst en Geschiedenis (1972-76) en studiemeester (1976-98)

Uit: Het Beertje nr. 349 (december 2021)

Lees ook: E.H. Louis Querbes (door Raymond Dupont)